Ngày 20/12/2019, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 4607/QĐ-BVHTTDL, công nhận Nghề Đá mỹ nghệ Ninh Vân, xã Ninh Vân, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Làng Ninh Vân – cái nôi của nghề đá mỹ nghệ
Làng nghề chạm khắc đá Ninh Vân thuộc làng Xuân Vũ, xã Ninh Vân, huyện Hoa Lư, là một làng nghề chạm khắc đá nổi tiếng khắp cả nước. Nghề chạm khắc đá ở đây đã có từ rất lâu đời, trải qua biết bao thế hệ cùng với những biến cố thăng trầm của lịch sử. Từ những hòn đá sù sì, qua bàn tay của người thợ đã thành những tác phẩm nghệ thuật hoàn hảo. Sản phẩm đá gồm các loại: Tượng, chim thú, bể cảnh, bia, thống, chậu hoa, bàn, ghế, sập, hương án, ngai, cầu, cổng, ngưỡng cửa, xà nhà… Tất cả đều được chạm khắc tinh tế, sống động, đường nét tao nhã, uyển chuyển, mềm mại, bởi đôi bàn tay và khối óc của các nghệ nhân.
Xã Ninh Vân có 13 thôn đều làm nghề chế tác đá mỹ nghệ. Làng nghề này có từ lâu đời, trải qua thời gian và thăng trầm của lịch sử, nghề chế tác đá mỹ nghệ ở Ninh Vân đã kế thừa được những giá trị thăng hoa do tiền nhân để lại, trên cơ sở đó các thế hệ nối tiếp nhau không ngừng sáng tạo để khẳng định bản sắc của làng nghề truyền thống.
Các sản phẩm đặc trưng của làng đá Ninh Vân
Nơi đây nổi tiếng bởi những sản phẩm độc đáo được tạc nên bởi đôi bàn tay khéo léo và khối óc tài hoa của người thợ chế tác đá. Bằng kỹ nghệ và bí quyết nghề được lưu truyền qua nhiều thế hệ mà họ đã thổi hồn vào những khối đá xanh vô tri vô giác, để tạo nên những tác phẩm điêu khắc nghệ thuật mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Nhiều công trình nổi tiếng trong nước, có giá trị cao về kiến trúc và nghệ thuật ghi dấu ấn của người thợ đá Ninh Vân như: Quần thể nhà thờ đá Phát Diệm, Lăng Khải Định (Huế), tượng Phật ở chùa Hương Tích (Hà Nội), Hành lang la hán chùa Bái Đính… Đặc biệt, những người thợ có tay nghề cao của làng đã được tham gia xây dựng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vào những năm 1970. Đây là niềm tự hào và cũng là động lực để thế hệ sau giữ gìn và phát huy truyền thống của cha ông.
Làng nghề chạm khắc đá Ninh Vân nằm sát quốc lộ 1A, có đường giao thông thủy, bộ thuận lợi. Các sản phẩm cũng khá phong phú như: chậu cảnh, bể cảnh, tượng nghệ thuật, tượng tôn giáo, các bức phù điêu,…Là một nghề kĩ thuật và mỹ thuật, những tác phẩm nghệ thuật được tạo ra không chỉ đẹp hoàn hảo với những đường nét hoa văn uyển chuyển, sống động mà còn chứa đựng tâm huyết, kì vọng của người nghệ nhân – những người thổi hồn cho đá
Sản phẩm được tạo nên từ đá nơi đây, nếu nhìn ở góc độ văn hóa, chính là sự hóa thân của thiên nhiên trong môi trường sinh hoạt văn hóa của con người. Qua các sản phẩm chạm khắc đá trong những công trình kiến trúc đền, chùa, nhà thờ ở khắp nơi đều dễ nhận thấy là thiên nhiên và văn hóa cổ truyền hòa quyện chặt chẽ khó có thể tách rời được.
Đặc biệt, dấu ấn nghề đá mỹ nghệ Ninh Vân hiện còn lưu giữ tại các di tích lịch sử quan trọng của đất nước như: Cố đô Hoa Lư, Lăng Bà chúa Liễu ở Phủ Vân Cát (Vụ Bản, Nam Định), nhà thờ đá Phát Diệm (Kim Sơn, Ninh Bình), lăng Khải Định (Huế), tượng phật ở chùa Hương Tích (Hà Nội), đền Thái Vi (Hoa Lư, Ninh Bình)… Ngày nay, bàn tay tài hoa của những người thợ đá Ninh Vân ngày càng được khẳng định tại những công trình lớn của đất nước như: Cụm tượng đài nghĩa trang Trường Sơn, tượng Mẹ Suốt ở Quảng Bình, tượng đài Bác Hồ ở quảng trường Hồ Chí Minh (Thành phố Vinh, Nghệ An), tượng Trần Hưng Đạo ở Kinh Môn (Hải Dương), các pho tượng La Hán đặt tại chùa Bái Đính… Đây chính là những giá trị lịch sử văn hóa trường tồn mãi với thời gian của một làng nghề nghìn năm tuổi.
Ngày nay, cùng với sự chuyển mình, đổi mới của đất nước, các nghệ nhân, thợ đá Ninh Vân cũng tìm tòi sáng tạo nhiều kỹ thuật chạm khắc đá mới, không ngừng đổi mới sản phẩm, vừa phù hợp với thị hiếu đương thời, gắn với nhu cầu thị trường, lại vẫn thể hiện được sắc thái văn hóa dân tộc mà không hề mất đi giá trị vốn có của nó trong thời kì hiện đại./.
Địa chỉ chế tác đá mỹ nghệ Ninh Bình
Đá mỹ nghệ Bảo Ngọc
Cơ sở đá mỹ nghệ số 1 Ninh Bình – Chuyên xây các khu lăng mộ đá, nhà thờ họ, các công trình đá mỹ nghệ bằng đá xanh tự nhiên Ninh Bình
Địa chỉ: Thôn Xuân Phúc – xã Ninh Vân, TP Ninh Bình
Điện thoại/zalo: 0982.583.000
Email: [email protected]
Facebook: Đá mỹ nghệ Bảo Ngọc
Website: https://dabaongoc.com